Airwars: een interview met Eline Westra 2016Airwars is een non-profit organisatie die internationale luchtaanvallen in Irak, Syrië en Libië monitort. In 2016 heeft Airwars een onderzoeker aan kunnen stellen die fulltime onderzoek doet naar Nederland en België. Beide landen behoren tot de minst transparante leden van de Internationale Coalitie tegen IS. Onderzoeker Eline Westra: ‘Ik vind het heel zorgelijk dat we zo weinig weten over de bijna vijfhonderd Nederlandse bombardementen en over het lot van de burgers in Irak, Syrië en Libië’. Door onderzoek, advocacy en contact met het Ministerie van Defensie streeft Airwars naar meer transparantie en aansprakelijkheid. Westra vertelt dat ze op verschillende manieren onderzoek doet naar de luchtaanvallen: ‘Wij baseren ons onderzoek op lokale bronnen (online pers, sociale media, lokale onderzoeksgroepen, ooggetuigenverslagen), analyseren video- en beeldmateriaal en gebruiken geolocation: een onderzoeksmethode om de coördinaten van de plaats waar een bom neerkomt te bepalen. Ook archiveren en analyseren we officiële informatie van de verschillende legers over hun uitgevoerde vluchten.’ Hierdoor beschikt Airwars over andere informatie dan de ministeries van Defensie, die vooral berusten op gegevens en videomateriaal vanuit de cockpit. Sommige legers, waaronder het Amerikaans commandocentrum (CENTCOM), beamen dat en zien de data van Airwars als een belangrijke aanvulling op hun eigen gegevens. In dit opzicht is Airwars bezig met waarheidsvinding in de meest letterlijke zin van het woord. Naast onderzoek onderhoudt Eline contacten met journalisten, NGO’s en het Belgische en Nederlandse parlement. Zo zet ze het onderwerp op de politieke agenda en voorziet ze Kamerleden van informatie. Dit impliceert ook een democratisch element: ‘Door het gebrek aan transparantie kan de democratische besluitvorming over deze missie niet optimaal plaatsvinden. Als er moet worden besloten over verlenging van de Nederlandse bijdrage aan de luchtaanvallen en Kamerleden weten niet hoeveel burgerslachtoffers zijn gevallen, is het onmogelijk om een complete evaluatie en weloverwogen beslissing te maken.’ Dat geldt niet alleen voor de Kamerleden, maar ook voor de Nederlandse burger. ‘We missen informatie die in een volwassen democratie als Nederland publiek zou moeten zijn.’ Airwars heeft in Nederland en België het debat over transparantie en aansprakelijkheid flink op gang kunnen brengen. Zowel vanuit het parlement als in de media en onder academici. Het onderwerp staat veel hoger op de agenda. Onlangs had Eline een eerste afspraak met het Nederlandse Ministerie van Defensie: ‘Na maanden wachten heeft een eerste gesprek toch plaatsgevonden. Dat is hopelijk een goede start voor een betere en constructievere samenwerking.’ Ook in België wordt meer aandacht besteed aan de burgerslachtoffers door de luchtaanvallen: ‘In België zijn politiek en media nu een stuk kritischer. Men is zich nu veel bewuster van de human cost van de oorlog.’ INFORMEREN: ‘Onze minimale schattingen van burgerdoden door de Coalitie sinds 2014: 2831 versus 229 die door de Coalitie zijn toegegeven.’ INSPIREREN: ‘Mijn collega’s uit Syrië en Irak die dag in, dag uit bezig zijn met het tellen van doden en gewonden in hun eigen dorpen en straten om de waarheid aan het licht te brengen. Dat vind ik ontzettend inspirerend.’ ACTIVEREN: ‘Blijf kritisch. Durf vragen te stellen over wat Nederland doet in het buitenland. Dat geldt voor veel meer missies.’