Column Kauthar Bouchallikht – Ode aan de onzichtbare kracht

Kauthar Bouchallikht is journalist met publicaties bij onder meer Het Parool, Wij Blijven Hier! en OneWorld. Ook werkt ze als organizer, trainer en coördinator, eerder voor onder andere DeGoedeZaak en Milieudefensie. Haar column gaat over de (onzichtbare) kracht van collectieve actie. De andere columns zijn te lezen in het jaarverslag van 2019.


Haar grijze krullen vallen op. Ze is gepensioneerd, grootmoeder en heeft elk weekend geflyerd om mensen mee te krijgen naar dit specifieke moment. Zij woont in Zwolle, ik in Amsterdam. Bij de demonstratie komen we elkaar tegen, tussen het scanderen van leuzen door wisselen we wat zinnen uit.

We blijken elkaar te kennen, in aanloop naar de demonstratie hebben we gemaild en gebeld. Over flyers waarschijnlijk, of iets anders praktisch. Niet zo heel bijzonder dus, maar de ontmoeting raakt me.

Niet alleen zij krijgt een gezicht. Want heel even openbaart zich in de stromende regen ook wat al die mailtjes en belletjes kunnen bewerkstelligen. Wat we samen voor elkaar kunnen krijgen. Tienduizenden mensen op de been, op een en dezelfde dag, voor een betere samenleving.

Wat daaraan voorafgaat? Bijeenkomsten in huiskamers. Afspraken in lawaaiige cafeetjes. Skypevergaderingen ‘s avonds laat. Mailtjes die worden beantwoord tijdens het wachten op de bus. Telefoongesprekken op de fiets. Flyeracties op grauwe dagen. Evenementen waar het animo op Facebook groot voor lijkt en waar uiteindelijk voor de presentatie zes mensen op komen dagen. In een ruimte voor dertig.

Demonstraties zijn een van de weinige momenten waarop even massaal zichtbaar wordt hoe hard er in het hele land wordt gewerkt. Door verschillende mensen die geloven in een betere samenleving en bereid zijn daarvoor offers te brengen. Dagelijks.

Het geeft hoop. Want soms, heel soms, lijkt verandering ver weg. Als het allemaal veel voelt. Als het allemaal zo alleen voelt. Als krantenkoppen in naam van “objectiviteit” toch een kant kiezen, maar in schreeuwende letters vooral doen alsof dat niet zo is. Als bepaalde politici weer eens trending zijn, woorden gebruiken die schadelijk zijn. Uitsluiting normaliseren.

Wat helpt? Eraan denken dat ergens in Zwolle een grootmoeder met haar dansende krullen nog steeds de energie en motivatie voelt om aan een betere samenleving te werken. Het inspireert om zelf te blijven organiseren, blijven bouwen aan netwerken en bewegingen, verbonden door geloof in wat allemaal beter kan, van Amsterdam tot aan Zwolle en verder.

Ook als dat niet zoals tijdens zo’n demonstratie heel even zichtbaar is. Dat is ook wat de geschiedenis leert. In hun boek This is an uprising: How nonviolent revolt is shaping the twentyfirst century, schrijven Mark Engler en Paul Engler over de opkomst van sociale bewegingen en hoe die uiteindelijk het verschil kunnen maken. Een van de lessen uit dat boek, in de woorden van auteur en politicus Michael Signer:

“It’s hard to thank any single individual for altering history; more often, the ship of state alters course only because tides are vastly shifting underneath.”

In al die stromende regens is dat waar we hopelijk naartoe werken: het veranderen van de koers naar een betere bestemming voor iedereen. Samen.

– Kauthar Bouchallikht

Deze column is oorspronkelijk gepubliceerd in het jaarverslag van 2019.