Als kritische journalist, door de Duitsers beschouwd als van Joodse afkomst, vluchtte Kurt Baschwitz in 1933 uit Duitsland naar Nederland waar hij tijdens de Tweede Wereldoorlog onderdook. In zijn boek Denkend mens en menigte (1940) bekritiseert Baschwitz de opvatting dat de ‘waan van de massa’ de politieke omwentelingen in de jaren ’30 in Duitsland en Italië verklaart. Hij benadrukt juist de rol van een geweldadige minderheid en het stilzwijgend toekijken van verantwoordelijke overheden in de aanloop naar het fascisme en nazisme. Na de oorlog richtte Baschwitz’ werk als hoogleraar pers en openbare mening zich grotendeels op de relatie tussen massa, media, elites en democratie.

De monografie over Kurt Baschwitz zal een toegankelijk overzicht bieden van zijn leven en werken. Baschwitz’ belangrijkste werk onderzoekt onder andere de rol van de drukpers, publieke opinie en massapsychologie in conflicten en revoluties. Deze inzichten kunnen ook nu nog handvatten bieden voor de interpretatie van maatschappelijke reacties op onverwachte uitdagingen waarvoor de samenleving zich ziet gesteld. De opkomst van xenofobie of fundamentalisme, bijvoorbeeld. Hoe kunnen deze fenomenen begrepen worden en hoe moet er mee om worden gegaan? Hoe zou de media hierop moeten reageren?

 

Jaap van Ginneken is een Nederlandse psycholoog en communicatiewetenschapper. Zijn oorspronkelijke onderzoeksdomeinen zijn massapsychologie en massacommunicatie. Hij begon zijn loopbaan bij instituten gesticht door Prof. Kurt Baschwitz. Omdat Kurt Baschwitz op het Europese continent nauwelijks meer bekend is, besloot hij deze monografie te schrijven.